اجرای ساختمان دارای مراحل مختلفی از جمله عملیات خاک‌برداری، سفتکاری، نازک‌کاری، تأسیسات برقی و مکانیکی می‌باشد. در این مقاله ما قصد داریم در خصوص سفتکاری ساختمان با شما صحبت کرده و مراحل آن را تشریح نماییم.
اما لازم است ابتدا بدانیم سفتکاری به کدام مرحله یا مراحل اجرایی ساختمان گفته می‌شود.
مراحل سفت کاری ساختمان چیست؟
سفتکاری ساختمان به مراحل اجرای اسکلت، وال پست، دیوارچینی و بعضاً شیب بندی بام اطلاق می‌شود.
1 ) اسکلت ساختمان:
اولین مرحله سفت کاری ساختمان بعد از مرحله گودبرداری و اجرای سازه نگهبان ( در صورت نیاز )، اجرای اسکلت ساختمان می‌باشد که همین مرحله از اجرا نیز به مراحل مختلف دیگری تقسیم می‌شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
الف) فونداسیون:
اجرای بتن مگر:
بتن مگر یا بتن نظافت تنها برای ایجاد سطحی مسطح و تمیز برای آرماتوربندی فونداسیون ساختمان اجراشده و هیچ انتظار سازه‌ای از آن نداریم. بتن مگر بعد از گچ‌ریزی و مشخص کردن حدود نوارهای فونداسیون در پی های نواری اجرا می‌شود. ضخامت بتن مگر 10 سانت، عیار بتن 150 کیلوگرم بر سانتیمترمربع و عرض آن از هر طرف 10 سانت بیشتر از نوارهای فونداسیون در نظر گرفته خواهد شد.
تراز روی بتن مگر دقیقاً با تراز زیر فونداسیون برابر بوده و برای اجرای آن می‌بایست خط تراز مبنا یا صفر - صفر را روی دیواره‌های گود مشخص کرده یا میخ‌هایی را در کف گود اجرا و تراز فونداسیون را روی آنها مشخص نماییم.
قبل از اجرای بتن مگر حتماً باید کنترل شود که خاک زیر آن دستی یا سست نباشد.
اگر داخل فونداسیون بر اساس نقشه‌های سازه چاه شمع‌هایی مشخص‌شده باشد، بهتر از قبل از اجرای بتن مگر جانمایی شده و محل آنها بتن‌ریزی نشود.
نکته مهم: در زمان جانمایی ملک قبل از اجرای بتن مگر می‌بایست حدود اربعه کنترل شوند تا ساختمان وارد معبر یا پلاک‌های مجاور نشود.
آرماتوربندی فونداسیون:
بعد از اجرای بتن مگر نوبت به آرماتوربندی فونداسیون رسیده و اکیپ آرماتوربند با توجه حدود مشخص‌شده روی مگر و بر اساس نقشه‌های سازه اقدام به آرماتوربندی فونداسیون می‌نمایند.
رعایت تعداد، سایز و محل آرماتورهای اصلی و تقویتی در اجرای فونداسیون از موارد مهمی است که باید مهندسین مجری و ناظر به آنها دقت کرده و در مراحل اجرای کار آنها را کنترل کنند.
در بسیاری موارد مالک اقدام به اجرای فونداسیون مغایر با نقشه‌های مصوب نموده و از نقشه‌های غیر مصوب یا اجرایی که ممهور به مهر طراح سازه نیستند استفاده می‌کند. در این موارد مهندسین ناظر سازه و مجری باید گزارش داده و صدور پایان کار را منوط به دریافت تأییدیه از مهندس طراح و گواهی عدم خلاف از شهرداری نمایند.
بیشتر بخوانید: مراحل اجرای فونداسیون و انواع آن
جانمایی ریشه ستونها در ساختمان اسکلت بتن:
بعد از اتمام آرماتور شبکه اصلی فونداسیون می‌بایست ریشه‌های ستونها جانمایی شود که توصیه می‌شود این کار توسط مهندس نقشه‌بردار انجام شود این کار خصوصاً در زمین‌هایی که شکل هندسی منظمی ندارند حتماً باید انجام شود و پیاده کردن دستی محل ریشه ستون می‌تواند دردسرهایی مثل حذف پارکینگ یا ورود به معبر را در پی داشته باشد.
اجرای خاموتهای پای ریشه ستونها داخل فونداسیون و نیز خم ریشه ستون که مطابق با مبحث 9 ویرایش 99 باید به سمت داخل باشد، جزو موارد مهمی است که حتماً می‌بایست به آنها توجه شود.
یکی دیگر از موارد مهم در آرماتوربندی فونداسیون رعایت ابعاد چاله آسانسور می‌باشد. این مورد بسیار مهم بوده و عدم رعایت آن و تغییر در ابعاد آسانسور، می‌تواند منجر به عدم صدور پایان کار ساختمان شود.
نکته مهم: حتماً در زمان جانمایی ستون‌های وجوه نمای ساختمان دقت شود که این ستونها به‌اندازه نماسازی ساختمان، عقب‌نشینی کنند در غیر این صورت بعد از اجرای نما ساختمان شامل اضافه بنا و ورود به معبر شده و پرونده ساختمان به کمیسیون ماده 100 ارجاع داده خواهد شد.
جانمایی بیس پلیت ستونها در ساختمان‌های فلزی:
در ساختمان‌های فلزی بعد از اتمام شبکه آرماتور کف فونداسیون، نوبت به جایگذاری بیس پلیتها در محل خود می‌رسد. مشخص کردن محل این بیس پلیتها نیز بهتر است توسط نقشه‌بردار مجرب انجام شود.
سایز بیس پلیت، تعداد بولتها و سایز آنها از مواردی است که بسیار اهمیت داشته و لازم است دقیقاً کنترل شود.
حتماً قبل از جانمایی و اجرای بیس پلیتها دقت شود که ستون روی بولتها ننشسته و مجبور به بریدن پای ستونها نشوید. متأسفانه این مورد خصوصاً در ستون‌های کنار دیوار همسایه اتفاق می‌افتد و بر اثر بی‌دقتی این ضعف در ستونها ایجاد می‌شود.
قالب‌بندی فونداسیون
بعد از اتمام آرماتوربندی فونداسیون، نوبت به قالب‌بندی آن می‌رسد. در این مرحله می‌توانیم از قالب‌های فلزی یا چوبی استفاده کنیم. رعایت حدود اربعه ملک و ابعاد مشخص‌شده در نقشه‌ها، ابعاد نوارهای فونداسیون، ابعاد چاله آسانسور از مواردی است که حتماً باید در کنترل ابعادی قالب‌بندی مدنظر قرار گیرد.
کنترل پشت‌بند قالب‌ها و عدم وجود اعوجاج و فضاهای خالی داخل قالب‌بندی فونداسیون نیز از موارد فنی است که باید بعد از قالب‌بندی و نیز هم‌زمان با آن توسط مجری و ناظر کنترل گردد.
بتن‌ریزی فونداسیون
بتن‌ریزی فونداسیون آخرین مرحله اجرای آن می‌باشد که قبل از بتن‌ریزی فونداسیون کنترل‌های زیر لازم است که توسط مهندس ناظر سازه، ناظر معمار و مجری ساختمان انجام شود:
1 – کنترل ابعاد فونداسیون، چاله آسانسور، باکس راه‌پله
2 – کنترل آرماتوربندی فونداسیون، طول اورلب ها، تعداد و سایز میلگردهای اصلی و تقویتی، تعداد خاموتها، طول خم ها و...
3 – کنترل محل ریشه ستونها
4 – کنترل قالب‌بندی فونداسیون
5 – تحویل فونداسیون به ناظر نقشه‌بردار
بعد از اطمینان از مراحل انجام‌شده لازم است هماهنگی‌های زیر توسط مجری ساختمان قبل از بتن‌ریزی انجام شود:
1 – هماهنگی با مهندس ناظر سازه
2 – هماهنگی با مسئول آزمایشگاه بتن
3 – هماهنگی با اکیپ اجرایی ازلحاظ تأمین نفرات و لوازم موردنیاز
بتن‌ریزی فونداسیون می‌بایست به‌صورت مرحله‌ای و در لایه‌های متناسب باقدرت ویبراتور اجرا شود. به‌طور مثال برای ویبراتور سایز "1 باید لایه‌های بتن‌ریزی حدود 40 سانت باشند تا ویبراتور نیز توان متراکم کردن بتن را داشته باشد. در صورت عدم توجه به مورد فوق لایه‌های زیرین بتن به‌صورت نامتراکم باقی خواهند ماند.
نکات مهم در حین بتن‌ریزی:
1 – بتن‌ریزی به‌صورت پیوسته انجام‌شده و از قطع بتن جلوگیری شود.
2 – تعداد نفرات اکیپ‌های اجرایی با متراژ بتن متناسب باشد. مثال: برای فونداسیون با حجم 100 مترمکعب بتن حداقل 4 نفر، برای سقف با 100 مترمربع مساحت حداقل 4 نفر ( ویبره زن، یک نفر پخش‌کننده بتن، یک نفر ماله کش و یک نفر کارگر ساده )
3 – برای روان کردن بتن حتماً از مواد افزودنی استاندارد استفاده شود.
4 – حتماً نفرات دارای وسایل حفاظت فردی مناسب مانند: دستکش بنایی، چکمه، عینک محافظ چشم، کلاه ایمنی باشند.
5 – حتماً نمونه بتن بعد از افزودن روان کننده گرفته شود.
6 – تعداد تراک میکسرها متناسب با حجم بتن بوده و به نسبت تعداد آنها، بتن‌ریزی داخل قالب انجام شود.
7 – حتی‌الامکان از قطع بتن در مقطع خودداری شود و در صورت نیاز باهماهنگی مهندس طراح و توسط رابیتس قطع بتن اجرا شود.
چند نکته در خصوص ویبره زدن بتن:
1: حتماً زیر بیس پلیتها با دقت ویبره شود.
2: ویبراتور را در یک نقطه برای مدت طولانی نگه ندارید. نباید شیره بتن از اطراف ویبراتور خارج شود.
3: ( حدوداً 30 ثانیه ویبره زدن و خارج کردن ویبراتور )
4: ویبراتور را داخل بتن سفت شده نزنید. ویبراتور نباید بعد از خارج شدن از بتن، از خود ردی باقی بگذارد.
5: فاصله نقاطی که شیلنگ ویبره داخل بتن می‌شود با توجه به سایز آن تنظیم شود. مثلاً برای شیلنگ با قطر "1 حدوداً 30 سانت.
6: بعد از بتن‌ریزی فونداسیون باید زیر بیس پلیت توسط گروت هواگیری شود.
ب ) ستونها، دیوارهای برشی و سقف
بعد از اجرای فونداسیون نوبت به اجرای ستونها، دیوارهای برشی و سقف سازه می‌رسد که این مراحل نیز شامل آرماتوربندی، قالب‌بندی و بتن‌ریزی می‌باشند.
آرماتوربندی ستونها و دیوارهای برشی:
نکات مهم در آرماتوربندی ستونها عبارت‌اند از:
1 – تأمین طول اورلب ستون در پایین و طول ریشه انتظار جهت اتصال با ستون‌های طبقات بالاتر که این نکته باید در زمان برش میلگردها موردتوجه قرار گیرد. در صورتیکه میلگردهای ستون کوتاه‌تر بریده شود، در طبقات بالاتر مجبور به استفاده از روش‌هایی مانند فورجینگ یا کوپلر خواهیم بود که می‌تواند موجب بالاتر رفتن هزینه‌ها شود.
2 – در صورت تغییر ابعاد ستون در طبقات بالاتر، این تغییر مقطع در ضخامت سقف اعمال شود.
3 – اجرای خاموت یا دورگیر ستونها و خصوصاً آرماتور گذاری ویژه
4 – اجرای سنجاقی‌های ستون
قالب‌بندی ستون و دیوار برشی:
1 – قالب‌ها می‌توانند چوبی، فلزی یا فایبرگلاس باشد.
2 - درزهای بین قالب‌ها باید گرفته شود.
3 – حتی‌الامکان از قالب‌های معیوب استفاده نشود.
4 – قالب‌ها قبل از بتن‌ریزی شاغول شوند.
5 – ارتفاع قالب‌ها بیشتر یا برابر ارتفاع بتن‌ریزی باشد.
6 – قالب ستون‌هایی که در مجاورت پلاک مجاور قرار دارند
به‌طور مناسب مهار شوند تا در زمان بتن‌ریزی دچار
مشکل نشوند.
7 – فیکس کردن شبکه آرماتور ستون در داخل قالب
بتن‌ریزی ستونها و دیوار برشی:
1 – رعایت ایمنی نفرات در هنگام بتن‌ریزی
2 – کنترل اسلامپ بتن که با توجه به تراکم میلگردها می‌تواند کمی با اسلامپ بیشتر نسبت به فونداسیون و سقف اجرا شود. ( اسلامپ حدود 14 سانتیمتر ) همچنین بتن ستونها نیز بایستی ویبره شود. بعضاً دیده‌شده اکیپ‌های اجرایی بجای ویبره کردن بتن، اقدام به تکان دادن ریشه ستونها در داخل قالب می‌نمایند که این کار کاملاً اشتباه می‌باشد.
3 – بتن‌ریزی ستونها باید در چندلایه اجراشده و هر لایه متراکم گردد.
4 – رعایت ارتفاع بتن‌ریزی
5 – شاغول کردن ستون و دیوار بعد از بتن‌ریزی
6 – رعایت تراز بتن‌ریزی. بتن ستون و دیوارهای برشی می‌بایست تا تراز زیر سقف اجرا شود.
7 – کنترل هم‌راستایی ستون‌های طبقات بالا و طبقات پایین
8– اجرای ریشه تیر راه‌پله در ستونها با توجه به تعداد پله‌ها در ارتفاع مناسب
در نصب ریشه راه‌پله باید دقت شود که آرماتورهای ریشه ازلحاظ تعداد و سایز آرماتورها با نقشه‌ها مطابقت داشته و قبل از قالب‌بندی نصب شود.
پ ) اجرای سقف‌های بتنی:
سقف‌های متداول در ساخت‌وساز شهری عبارت‌اند از: تیرچه‌بلوک، دال‌های مجوف مانند یوبوت، کوبیاکس، وافل ( تیرچه درجا )، دال‌های پیش‌تنیده و...
هر یک از سقف‌های فوق‌الذکر دارای روش اجرایی خاص خود است که در نشریات و استانداردهای مختلف به آنها اشاره‌شده و باید رعایت گردد.
اما برخی نکات مشترک که باید در اجرای سقف‌ها رعایت گردد به شرح زیر می‌باشند:
1 – سقف‌های اجراشده در طبقات بایستی هم‌راستا بوده و در اجرای آنها حدود اربعه رعایت گردد که سطح اشغال سقف بیشتر از ابعاد مندرج در پروانه و نقشه‌ها نشود.
2 – مصالح مصرفی در آنها باید استاندارد باشند.
3 – قبل از قالب‌بندی سقف، تراز زیر سقف با دقت مشخص‌شده و کنترل گردد.
4 - جک‌های زیر سقف و نیز پایه‌های اطمینان قبل از مدت‌زمان مشخص‌شده در مبحث 9 برداشته نشوند.
5 – قبل از بتن‌ریزی سقف خیز منفی اعمال گردد.
6 – کنترل ابعاد بازشوها مانند راه‌پله، آسانسور، نورگیر و...
7 – در صورت امکان داکت های تأسیساتی در سقف قبل از بتن‌ریزی جانمایی و اجرا گردند.
8 – کنترل ابعاد و شیب راه‌پله در اجرای راه‌پله‌ها
9 – مهار مناسب میلگرد ستونها در سقف آخر
نکته: ریشه میلگردهای ستون یا می‌بایست داخل سقف با رعایت طول مهاری خم‌شده یا مطابق با پیوست ششم به‌صورت ستونک بتنی با ارتفاع 130 سانتیمتر اجرا شوند.
10 – تمیزکاری داخل قالب سقف‌ها قبل از بتن‌ریزی
2 ) اجرای وال پست یا مهار لرزه‌ای دیوارها
بعد از اتمام اجرای اسکلت ساختمان، نوبت به اجرای دیوارچینی می‌رسد. همان‌طور که گفته شد دیوارچینی نیز یکی از مراحل سفتکاری ساختمان است؛ اما قبل از شروع دیوارچینی می‌بایست روش مهار لرزه‌ای دیوارها تعیین شود. بعد از وقوع زلزله کرمانشاه نشریه‌ای با عنوان پیوست ششم استاندارد 2800 توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی منتشرشده و مطابق این نشریه، تمام اجزای غیر سازه‌ای ساختمان که دیوارها نیز یکی از این اجزا هستند باید از اجزای سازه‌ای جدا شوند.
این کار به این جهت انجام می‌شود که در زمان وقوع زلزله یا وارد شدن بارهای جانبی به ساختمان، سختی اجزای سازه‌ای و غیر سازه‌ای باهم درگیر نشوند.
اما با توجه به اینکه برای انتشار قانون نیاز به زمان می‌باشد، همچنان شاهد هستیم که از روش‌های قدیم یعنی نبشی نیز برای مهار لرزه‌ای دیوارها استفاده می‌شود.
الف ) مهار لرزه‌ای مطابق با ضوابط پیوست ششم:
چند نکته مهم درباره مهار لرزه‌ای دیوارها مطابق پیوست ششم:
1 ) دیوارها تنها در کف طبقه با سازه در تماس هستند و از 3 وجه دیگر می‌بایستی از سازه جدا شوند.
2 ) درز بین دیوار ستون‌های سازه‌ای برابر 0.01 ارتفاع کف تا کف طبقه بالا و درز بین دیوار و تیر سقف برابر 2.5 سانتیمتر یا خیز حداکثر تیر می‌باشد.
3 ) در دیوارهای با طول بیش از 4 متر می‌بایستی یک عدد وادار عمودی اجرا شود و در کل طول قطعات دیوار نباید از 4 متر بیشتر باشد.
4 ) این فواصل بین دیوار و سازه به این جهت ایجاد می‌شود که دیوارها یا در کل اجزای غیر سازه‌ای در زمان تغییر شکل سازه در اثر وارد شدن بارهای جانبی، آسیب‌ندیده و این تغییر شکل‌ها به این اجزا ضربه‌ای وارد نکنند.
روش‌های مهار لرزه‌ای دیوارها در پیوست ششم:
1 ) استفاده از میلگرد بستر و گیره انتهایی: در این روش می‌بایستی هر 2 رج درمیان در دیوارهای بلوکی یک‌لایه میلگرد بستر که در دو انتها توسط گیره انتهایی به ستونها متصل می‌شوند اجرا شود.
برای اتصال میلگرد بستر به گیره انتهایی نیازی به جوش یا بستن با سیم نمی‌باشد.
2 ) ناودانی‌های منقطع یا نبشی سراسری و میلگرد بستر
در این روش دیوار توسط ناودانی‌های منقطع یا نبشی سراسری و میلگرد بستر در ارتفاع حداکثر 1 متر، در جهت عمود بر دیوار مهارشده و توسط درزهای ایجادشده در اطراف دیوار، در داخل صفحه آزادی حرکت جانبی خواهد داشت.
ناودانی‌های منقطع باید در سقف نیز نصب شوند و برای اتصال میلگرد بستر نیازی به اجرای گیره انتهایی نمی‌باشد.
3 ) دو روش فوق برای مهار لرزه‌ای دیوارهای بلوکی که با ملات ماسه سیمان اجرا می‌شوند استفاده‌شده و روش سوم برای دیوارهایی است که ملات نازک ( زیر 3 میلی‌متر ) دارند. به‌عنوان‌مثال می‌توان دیوارهای هبلکس را که اخیراً در ساخت‌وساز شهری متداول شده نام برد.
در این روش از تسمه‌های دوخت و بست های رادیکالی استفاده می‌شود که هر 2 رج درمیان اجرا می‌شود.
ابعاد فواصل ایجادشده بین دیوارها و اجزای سازه‌ای در این روش نیز مانند روش‌های قبل است و تنها تفاوت در ابزاری است که برای مهار لرزه‌ای دیوار استفاده می‌شود.
اتصال وادارها به سازه:
وادارهای میانی در کف دارای اتصال مفصلی و در بالا یعنی زیر سقف دارای 2 نوع اتصال کشویی و اتصال تلسکوپی هستند که هر یک به نسبت موقعیت نصب این وادارها باهم تفاوت دارند.
در وادارها میانی که وادار نیز باید دارای آزادی حرکت جانبی در داخل صفحه باشد، اتصال کشویی و در وادار انتهایی که در انتهای دیوارها نصب می‌شوند وادار باید در 2 جهت داخل و خارج صفحه مهارشده و تنها دیوار با ایجاد درز در کنار آنها از سازه جدا می‌شود.
نکته: درزهای ایجادشده در کنار سازه باید توسط مصالحی مانند پشم سنگ ضد رطوبت یا پلاستوفوم پُر شوند.
نکته مهم: وادارهای عمودی اجراشده در دیوارهای پیرامونی می‌بایست ازلحاظ هم‌راستایی قائم و افقی با طبقات پایین‌تر کنترل شود و در صورت عدم توجه به این موضوع، در زمان اجرای نما، با مشکل مواجه خواهیم شد.
ب ) مهار لرزه‌ای با ضوابط قبل از پیوست ششم:
قبل از وقوع زلزله کرمانشاه و ابلاغ پیوست ششم، بحث مهار لرزه‌ای با عنوان نبشی کشی دیوارهای پیرامونی انجام می‌شد و در این روش نیز دیوارها به میزان 4 سانت از دیوار جداشده و توسط نبشی در کنار ستون مهار می‌شدند.
تفاوت این روش با پیوست ششم در این بود که دیوار به زیر سقف چسبانده شده و نبشی‌ها که به‌عنوان وال پست شناخته می‌شدند، از کف و سقف به سازه متصل می‌شدند.
متأسفانه در این روش نیز نبشی‌ها توسط میلگرد به کف و سقف متصل می‌شوند که حتی ازلحاظ ضوابط قدیم نیز مشکل داشته و موردقبول نمی‌باشد.
در این روش محل اجرای دیوارها و بازشوها توسط نبشی دوبل به‌صورت قاب اجراشده و دیوارچینی می‌شوند. نتیجه این روش دیوارچینی و روش ابلاغی در پیوست ششم نشان داد که در این روش در زمان وقوع زلزله، دیوارها به‌صورت یک‌تکه از ساختمان جداشده و فرو خواهند ریخت.
خسارات جانی و مالی بجا مانده از زلزله کرمانشاه نیز نشان از صحت این گفته دارد.
اما دلیل اینکه در خصوص ضوابط قدیم نیز در اینجا صحبت کردیم این است که همچنان دیده می‌شود نقشه‌هایی به تائید سازمان استان و مرجع صدور پروانه می‌رسد که ضوابط مهار لرزه‌ای آنها بر اساس ضوابط قدیم می‌باشد و مهندسین ناظر و مجری نیز که ملزم به نظارت و اجرای نقشه‌های مصوب می‌باشند، مجبور به قبول این نقشه‌ها بوده و نمی‌توانند اعتراض کنند؛ اما توصیه می‌شود مهندسین عزیز طی مکاتبه‌ای این موضوع را به مالک توصیه نمایند که بهتر است از روش مهار لرزه‌ای مطابق پیوست ششم استفاده شود.
لازم است در اینجا به این نکته اشاره‌کنم که هزینه اجرای مهار لرزه‌ای بر اساس پیوست ششم در بسیاری موارد کمتر از اجرا مطابق با ضوابط قدیم می‌باشد.
3 ) دیوارچینی:
بعد از تعیین روش مهار لرزه‌ای یا اجرای وال پست در دیوارهای داخلی و خارجی و نصب قطعات بر اساس نقشه‌های مصوب، نوبت به دیوارچینی می‌رسد که یکی از مراحل سفت کاری ساختمان محسوب می شود.
برای دیوارچینی نیز مصالح مختلفی می‌توان استفاده کرد که هرکدام دارای روش‌های اجرایی متفاوت و ضوابط پذیرش متفاوت می‌باشند.
اما عموماً از بلوک‌ها برای دیوارچینی در ساخت‌وساز شهری استفاده می‌شود که بلوک‌ها نیز به چند دسته زیر تقسیم می‌شوند:
1 ) بلوکهای سیمانی
بلوک سیمانی معمولی:
که حاصل اختلاط ماسه و سیمان بوده و ازلحاظ وزن و عایق بودن، مورد تائید برای اجرا در طبقات ساختمان نمی‌باشد.
:
این بلوک‌ها در ابعاد مختلف ساخته‌شده و عموماً برای اجرای دیوار حیاط، دیوار جان‌پناه بام و بعضاً اجرای دیوار پارکینگ استفاده می‌شود.
بلوک سیمانی طرح لیکا: که از مصالحی مانند پوکه‌های معدنی، ماسه و سیمان یا پرلیت و ماسه و سیمان ساخته می‌شود. به نسبت بلوکهای سیمانی معمولی سبک‌تر بوده و به نسبت آنها عایق بهتری هم هستند.
این بلوک‌ها نیز در ابعاد مختلف برای اجرای دیوارهای داخلی و خارجی تهیه‌شده و اجرا می‌شوند. ازلحاظ استاندارد با توجه به اینکه انتظارات مبحث 19 را تأمین نمی‌کنند، مجاز به استفاده در فضاهای داخلی و پیرامونی ساختمان نبوده ولی متأسفانه بسیار دیده می‌شود که از همین بلوک‌ها برای دیوارچینی فضاهای داخلی استفاده می‌شوند.
ملات مصرفی در این بلوک‌ها ملات ماسه سیمان می‌باشد.
بلوک لیکا:
این بلوک‌ها توسط دانه‌های رس پخته‌شده که لیکا نام دارند تهیه‌شده و ازلحاظ وزن و عایق حرارت و صوت، مورد تائید استانداردها و سازمان‌های ذی‌ربط می‌باشند اما با توجه به قیمت تمام‌شده آنها متأسفانه خیلی کمتر سازندگان از این بلوک‌ها استفاده می‌کنند.
این بلوک‌ها نیز در ابعاد مختلف تهیه‌شده و برای دیوارهای داخلی و خارجی قابل‌مصرف و تهیه می‌باشند.
این بلوک‌ها دارای ملات مخصوص از جنس لیکا بوده و برای اطمینان از عایق شدن دیوار باید از این ملاتها استفاده کرد.
ظاهر این بلوک‌ها نیز مانند بلوک طرح لیکا بوده و تشخیص کارگاهی آن از دو روش زیر امکان‌پذیر است:
الف ) وزن کردن این بلوک‌ها: وزن بلوک لیکا باضخامت اسمی 20 سانت حدوداً 14 کیلو و وزن بلوک طرح لیکا با همین ضخامت حدوداً 20 کیلوگرم می‌باشد.
ب ) شکستن یا بریدن بخشی از این بلوک‌ها
رنگ‌دانه‌های لیکا که همان پوکه‌های صنعتی هستند تقریباً سرخ‌رنگ بوده و رنگ پوکه معدنی سیاه می‌باشد.
بلوکهای سفالی
این بلوک‌ها که حاصل پختن خاک رس در کوره می‌باشند نیز در اجرای دیوارهای داخلی و خارجی استفاده می‌شوند؛ اما برای تأمین عایق حرارتی در دیوارهای سفالی بایستی این دیوارها را به‌صورت 2 جداره اجرا کرد.
دیوار 2 جداره سفالی یعنی دوجداره بلوک سفال با عرض اسمی 10 سانت و یک‌لایه پلاستوفوم باضخامت 5 یا 7 سانت.
این دیوارها ازلحاظ عایق صوت و حرارت بسیار عالی عمل می‌کنند و تنها عیب آنها اشغال فضای بیشتر به نسبت سایر بلوک‌ها می‌باشد.
نکته: در این دیوارها اتصال بین دوجداره سفال باید توسط میلگردهای Z شکل یا به هر نحو دیگری تأمین شود تا بعد از اجرای نما خصوصاً در دیوارهای پیرامونی باعث جدا شدن این دیوارها نشود.
بلوکهای گازی یا AAC:
این بلوک‌ها که حاصل اختلاط ماسه سیلیسی، آهک، سیمان، پودر آلومینیوم و آب می‌باشند ازلحاظ سبک بودن، عایق بودن، اجرای سریع، برش راحت و پیچ خور بودن به نسبت سایر بلوک‌هایی که تا به اینجا معرفی شد بهتر هستند.
ملات مصرفی در این دیوارها چسب مخصوص هبلکس بوده و ضخامت آن زیر 3 میلی‌متر می‌باشد. نشریه 326 در خصوص این دیوارها به‌طور کامل توضیح داده است.
4 ) شیب بندی بام
آخرین مرحله از سفتکاری ساختمان، شیب بندی بام می‌باشد؛ که بعد از اجرای دیوارهای پیرامونی و جان‌پناه بام انجام می‌شود. شیب بندی بام توسط مصالحی مانند بتن سبک که حاصل اختلاط پوکه معدنی یا صنعتی و ماسه و سیمان می‌باشد انجام می‌شود.
قبل از اجرای شیب بندی بام لازم است که نسبت به عایق کردن سقف بام اقدام گردد. بهترین عایقی که می‌توان توصیه کرد، پشم سنگ ضد رطوبت است که متأسفانه با توجه به قیمت آن کمتر مورداستفاده قرارگرفته و عموماً از پلاستوفوم یا فوم‌های پلی‌اتیلن رولی استفاده می‌شود.
در اجرای شیب بندی بام باید مدنظر داشت که در اطراف آبروی باران یک دایره به قطر 0.5 متر فوم اجرا شود چراکه با توجه به ضخامت کم پوکه در این قسمت، بعد از اجرای عایق رطوبتی پیش‌ساخته این قسمت ضعیف شده و امکان شکسته شدن عایق وجود دارد.
