سقف تیرچه بلوک چیست ؟

متداول ترین سقف اجرایی در ساختمانهای بتنی و فلزی در ایران را می توان سقف تیرچه بلوک دانست ،که عدم نیاز به اکیپ متخصص و تکنولوژی خاص ، اجرای آسان ، ارزان و سریع را می توان دلایلی برای این ادعا بر شمرد .
سقف تیرچه بلوک از لحاظ سیستم باربری در دسته دالهای یک طرفه قرار می گیرد . دال یک طرفه دالی است که نسبت طول به عرض آن بزرگتر یا مساوی 2 باشد . اتصال تیرچه ها به تیرهای باربر در این سقف یک اتصال مفصلی می باشد .
همچنین در صورتیکه ضوابط مشخص شده در نشریه 543 و نیز محاسبات طراح سازه ، در اجرای این سقفها رعایت شود ، می توان انتظار داشت که این سقف عکس العمل مناسبی را نیز در مقابل لرزش در زمان بهره برداری از خود نشان دهد .
در دوره یکساله فنون اجرای ساختمان، اجرای سقف تیرچه بلوک بصورت کامل در محل پروژه آموزش داده شده است.


اجرای سقف تیرچه بلوک


مزایا و معایب سقف تیرچه بلوک

فواید استفاده از تیرچه بلوک :

•  با توجه به اینکه برای اجرای سقف تیرچه بلوک نیاز به اکیپ اجرایی خاص و نیز مصالح پیچیده ای نیست ، می توان گفت با اجرای این سقف هزینه های اجرای ساختمان کاهش خواهد داشت . ساخت تیرچه ها حتی در کارگاه ممکن بوده و بلوکهای پلاستوفوم یا سیمانی نیز تقریبا در تمام نقاط کشور قابل تهیه است .
•  با استفاده از بلوکهای پلاستوفوم با دانسیته استاندارد می توان انتظار داشت تا حد زیادی سقفی عایق در برابر حرارت و صوت اجرا شود .
•  در ساختمانهای مسکونی می توان انتظار داشت که سقف تیرچه بلوک مقاومت مناسبی در برابر نیروهای وارده داشته باشند .
•  نسبت به سقفهایی مانند دالهای توپر سبکتر می باشند .
•  مراحل اجرایی آن زمان بر نبوده و می توان گفت که سرعت اجرای آن زیاد است . تقریبا اجرای یک سقف با مساحت  100 متر مربع با ستونهای زیر آن ، حدوداً یک هفته تا 10 روز زمان نیاز دارد تا بتن ریزی شود .
•  با اجرای خیز منفی در سقف تیرچه بلوک( L/200 )  ، لرزش در زمان بهره برداری کم خواهد بود .
•   در صورت استفاده از بلوکهای سیمانی ، نیاز به سقف کاذب نبوده و می توان نازک کاری سقف را مستقیماً روی تیرچه و بلوک اجرا کرد .


معایب تیرچه بلوک عبارتنداز:

•  صلبیت این سقف در برابر دال های بتنی کمتر است .
•  محدودیت در اجرای دهانه های بلند . بیشترین دهانه ای که امکان پوشش با تیرچه را دارد 8 متر می باشد .
•  عدم امکان کنترل ساخت تیرچه ها و امکان تخلف در ساخت . خصوصاً وقتی تیرچه در خارج از کارگاه ساخته می شود ممکن است سازنده از آرماتورهای برش خورده یا جوشی استفاده کند .
•  عدم اجرای بتن مناسب در پاشنه تیرچه . مطابق با نشریه 543 بتن پاشنه تیرچه یک بتن سازه ای بوده و می بایست حداقل عیار آن c20 باشد که متاسفانه این موضوع رعایت نشده و عموما این قسمت از تیرچه به صورت معیوب اجرا می شود .


تیرچه پاشنه بتنی سقف تیرچه بلوک


•     عدم اجرای ویبره مناسب بتن سقف
•    عدم دقت در اجرا و بروز مشکلات اجرایی مانند :

1 ) چسبیدن بلوکهای یونولیتی به تیرهای سقف و کم شدن کاور تیر ،


     

          بلوک سقفی تیرچه بلوک         


 2 ) اجرای تیرچه در کنار تیر که موجب بالا بردن سختی تیر خواهد شد

نحوه قرارگیری تیرچه در تیر بتنی


3 ) عدم اجرای اسپیسر برای میلگردهای حرارتی و در نتیجه فرو رفتن آنها در بلوکهای یونولیتی ،
4 ) حذف آویز سقف توسط کارفرما جهت تامین ارتفاع بیشتر برای طبقه .

بتن ریزی ستون


 تخلفات ذکر شده را می توان با کنترل مناسب و در موعد تا حد زیادی کاهش داد .
•    نیاز به اجرای سقف کاذب با توجه به نشریه 543 در سقفهایی که از بلوک یونولیتی استفاده شده است .
•    کیفیت پایین پلاستوفوم ها که بعضاً کند سوز نبوده و خود می تواند موجب افزایش آتش سوزی در زمان وقوع حریق در ساختمان شود .


آموزش نحوه اجرای سقف تیرچه بلوک

گام اول : زیر سازی یا شاسی کشی قالب تیرهای سقف
در اولین گام باید زیر سازی قالب تیرهای سقف انجام شود . این زیر سازی توسط لوله های داربستی با سایز “2یا قوطی های فلزی با ابعاد 4*8 سانتیمتر انجام می شود که در این گام مهمترین نکته ای که حائز اهمیت است تعیین ارتفاع لوله ها می باشد . برای این کار اولا باید بتن ریزی ستونها مطابق با ارتفاع تیرها انجام شود .
از آنجا که ممکن است ارتفاع تیرها با توجه به بارهای وارده به سقف یکسان نبوده و به اصطلاح آویز تیرها متفاوت باشد ، می بایستی  بتن ریزی سقف بر اساس بیشترین ارتفاع تیر وارده به ستون انجام شود تا در نهایت موجب کم شدن عرض مقطع تیرها در محل چشمه اتصال نشود .

قالب بندی سقف تیرچه بلوک


عدم کنترل ارتفاع بتن ریزی ستون
لوله های داربستی توسط سیم قالب بندی که سیم 2.5 می باشد به ریشه های ستونها در 2 طرف دهانه تیر و در تراز سقف متصل شده و  حتماً باید این اتصال در یک تراز اجرا شود .
پس از متصل کردن لوله ها به دو سر ستونها می بایستی اقدام به نصب جک های صلیبی در زیر لوله ها شود . فاصله جکها با توجه به وزن تیر تنظیم می شود که این فاصله از 80 سانت تا 120 سانت می تواند متغیر باشد .



 گام دوم : نصب قالب تیرها
بعد ازا اینکه زیرسازی تیرها انجام شده و محکم شد نوبت به نصب قالب تیرها می رسد . قالب سقف می تواند از جنس قالب فلزی ، پلاستیکی یا تخته باشد . تراز روی قالب باید با تراز روی بتن ستون یکی باشد مگر اینکه با توجه به ارتفاع تیرهای همجوار در چشمه اتصال ستون قالب تیرها در ارتفاع بالاتری قرار گیرد .

قالب آویز تیر


گام سوم : شروع آرماتوربندی تیرها
پس از اتمام قالب بندی تیرهای سقف نوبت به آرماتوربندی تیرها خواهد رسید . آرماتوربندی تیرها با توجه به نقشه های مصوب باید انجام شود . نکات حائز اهمیت در آرماتوربندی تیرها عبارتند از :
1 ) ابعاد خاموتها با کسر حداقل 3 سانت کاور بتن محاسبه شده و خم و برش شود .
2 ) خم آرماتورهای طولی در 2 سر میلگردهای شبکه بالا و پایین رعایت شود .
3 ) در صورت نیاز و با توجه به نقشه های مصوب اجرای خاموتهای ویژه تیر در دو سر تیرها انجام شود .
4 ) اورلب میلگردهای تیر در شبکه بالا و پایین رعایت شده و توصیه می شود محل اورلب شبکه بالا و پایین روی هم قرار نگیرد .
5 ) حتماً خاموتهای چشمه اتصال تیرها اجرا شود .
6 ) در صورت زیاد بودن آرماتورهای تقویتی ، می توان آرماتورها به صورت گروه بسته شوند تا بتن ریزی و ویبره زدن بتن سقف با مشکل مواجه نشود .



گام چهارم : تیر ریزی سقف
بعد از اتمام آرماتوربندی تیرها ، نوبت به قالب بندی آویز تیر ، تیر ریزی و بلوک گذاری سقف می رسد .
ارتفاع قالب آویز تیر =  ضخامت سقف  – ارتفاع تیر 


تیر ریزی سقف تیرچه بلوک


تیرچه ها بر اساس جدول تیرچه در نقشه های مصوب و با توجه به طول هر دهانه ، ساخته می شود . لازم به ذکر است که بر اساس نشریه 543 ، طول تیرچه ها برابر است با طول دهانه به علاوه 15 سانت اضافه از هر طرف که این 15 سانت جهت اتصال تیرچه به تیرهای سقف می باشد .

اتصال تیرچه به تیر بتنی


اجرای تیرچه سقف تیرچه بلوک


حتما قبل از بتن ریزی پاشنه تیرچه ها بازدید شود که میلگردهای تحتانی تیرچه جوشی یا بریده نباشند .
همچنین به اکیپ ساخت تیرچه سفارش شود که 15 از سر تیرچه را خالی بگذارند تا بعدا مجبور به شکستن بتن در کارگاه نباشیم ، تیرچه ها نباید با بتن پاشنه به داخل تیرها گذاشته شوند .

تای بیم در سقف تیرچه بلوک

تیرچه ها با فاصله مشخص که توسط شابلون یا بلوکهای سقفی تنظیم می شود ، در داخل تیر و روی قالب آویز قرار می گیرند .  پس از اینکه تیرچه ها در محل خود قرار گرفتند بلوک گذاری سقف انجام می شود .
نکات اجرایی :
1 ) تیرچه ها با توجه به جهت تیرریزی در نقشه های مصوب در هر دهانه اجرا شود .
2 ) سعی شود تیر ریزی از کنار تیرهای اصلی با بلوک آغاز شود .
3 ) در دهانه های بالای 4 متر نیاز به اجرای کلاف عرضی ( ژوئن ) در جهت عمود بر تیرچه ها می باشد که باید در زمان بلوک گذاری در نظر گرفته شود .

قالب بندی سقف تیرچه بلوک


4) بلوکهای یونولیتی باید از نوع کند سوز باشند .

گام پنجم : آرماتوربندی حرارتی سقف
بعد از تیر ریزی و بلوک گذاری سقف می بایست آرماتورهای حرارتی با فاصله 3 سانت روی یونولیتها اجرا شود . فاصله آرماتورهای حرارتی در جهت تیرچه ها 50 سانت و در جهت عمود بر تیرچه ها 25 سانت خواهد بود .
در تیرچه های ساق بلند میلگرد فوقانی در حکم میلگرد حرارتی بوده ولی در تیرچه های ساق کوتاه که فاصله میلگرد فوقانی و روس سقف بیش از 15 سانت می باشد ، می بایست میلگرد حرارتی بالای تیرچه نیز اجرا شود .

گام ششم : اجرای جکهای نگهدارنده و قالب بندی سقف سقف
تیرچه های بتنی از زیر باید توسط جکهای صلیبی با فاصله متناسب با بار سقف مهار شوند .
در نهایت قالب های پیرامونی تیرهای سقف و محل بازشوها اعم از بازشوی آسانسور ، راه پله ، داکت های تاسیساتی ، نورگیر و … بسته شده و در صورت نیاز توسط چهار تراش از داخل مهار می شوند . حتما راستای عمودی قالبها باید کنترل شود تا نسبت به سقفهای پایین یا بَرِ ساختمان ناهماهنگ نباشد .

جک نگهدارنده سقف تیرچه بلوک


اجرای آویز در سقف تیرچه بلوک


 نکات مهم در اجرای سقف های تیرچه بلوک

1 ) آویز سقف کاذب در صورتی که بلوکهای سقفی از نوع یونولیتی و سقف کاذب قرار است رابیتس باشد می بایستی قبل از بتن ریزی اجرا شده و این آویزها که دارای قلاب هستند با میلگردهای حرارتی یا میلگرد فوقانی تیرچه باید درگیر شوند .

ریزش سقف تیرچه بلوک

2 ) ابعاد بازشوی آسانسور در هر سقف به اندازه 5 سانت از هر طرف بزرگتر در نظر گرفته شود تا در صورت خطاهای اجرایی بعد از بتن ریزی ، این بازشو کوچک نشود .
3 ) پلیتهای انتظار برای اجرای وال پستها ، نمای ساختمان ، اتصال شاسی آسانسور و . . . باید قبل از بتن ریزی در محل خود اجرا شوند .
4 ) توصیه می شود محل عبور تاسیسات برقی یا مکانیکی قبل از بتن ریزی سقف مشخص شده و غلاف اجرا شود تا بعدا مجبور به تخریب سقف نباشیم .
5 ) میلگردهای اُدکا و ممان منفی در محل اتصال تیرچه به تیرها می بایستی اجرا شوند .

6 ) اتصال تیرچه های فلزی یا تیرچه کرومیت به تیرهای فلزی در ساختمان اسکلت فلز می بایست مطابق با نشریه 543 اجرا شود .


جمع‌بندی و نکات کلیدی در اجرای سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه بلوک یکی از پرکاربردترین سیستم‌های سقف‌سازی در ساختمان‌های بتنی و فولادی است که به دلیل وزن مناسب، اجرای سریع و صرفه اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اجرای صحیح این سقف، رعایت نکاتی مانند چیدمان درست تیرچه‌ها، فاصله‌گذاری مناسب بلوک‌ها، استفاده از شمع‌بندی استاندارد، آرماتورگذاری صحیح و بتن‌ریزی اصولی اهمیت زیادی دارد. یکی از مشکلات رایج در این نوع سقف، عدم رعایت ضخامت بتن پوششی و فاصله مناسب تیرچه‌ها است که می‌تواند منجر به ترک‌خوردگی و کاهش مقاومت سقف شود. همچنین، نظارت دقیق بر اجرای میلگردهای حرارتی و رعایت الزامات آیین‌نامه‌ای در این مرحله، تأثیر مستقیم بر عملکرد سازه‌ای سقف دارد.

در دوره صفر تا صد اجرای ساختمان فنون عمران، شما اجرای تمام سقف‌های متداول از جمله سقف تیرچه بلوک را به‌صورت کامل آموزش می‌بینید و با تمامی نکات فنی و اجرایی موردنیاز برای ساخت سقفی ایمن و استاندارد آشنا خواهید شد.

مهندس علی بهرامیان بذل
نویسنده: مهندس علی بهرامیان بذل
علی بهرامیان هستم.مجری، ناظر و محقق مباحث حقوقی و فنی ساختمان سازی و همیشه از آگاهی دادن و ارائه محتوای کاربردی به دیگران لذت می‌برم.
اشتراک گذاری : Array