نفوذ نم یا رطوبت از زمین به سطح تمام شده کفسازی در طبقات همکف ساختمان، مشکلی است که خصوصاً در مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی بالاست موجب ناراحتی بهره برداران ساختمانها می شود که یکی از راههای جلوگیری از آن بلوکاژ است که در این مقاله به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت.
بلوکاژ ساختمان یا قلوه چینی چیست ؟
همانطور که می دانیم بر اساس خاصیت موئینگی بین ذرات، خاکها رطوبت را به داخل خود می مکند که هر چه ذرات خاک ریزتر و تخلخل خاک کمتر باشد، خاصیت موئینگی نیز بیشتر خواهد بود. بر همین اساس با ریزتر شدن و متراکم تر شدن خاک، رطوبت موجود در زمین میل بیشتری برای نفوذ در آن و حرکت به سمت بالا را خواهد داشت .
دوره آموزش civil 3D به صورت حرفه ای و پروژه محور
نفوذ نم از کف به دیوار (موئینگی)
لذا نتیجه می گیریم که خاصیت موئینگی ارتباط مستقیم با اندازه دانه های مصالح موجود در کفسازی دارد یعنی بالا آمدن آب در خاک بیشتر از ماسه و شن و همچنین در شن بیشتر از قلوه سنگ می باشد. در اصل با اجرای یک لایه درشت دانه روی خاک کوبیده شده می توان مانعی برای نفوذ رطوبت از زمین به سطح کفسازی ایجاد کرد .
به این لایه مانع در مراحل اجرای ساختمان، در اصطلاح فارسی قلوه چینی یا لاشه چینی گفته می شود. بلوکاژ اصطلاح فرانسوی آن و ماکادام اصطلاح انگلیسی آن می باشد.
سنگ بلوکاژ چیست ؟
همانطور که گفته شد بهترین مصالح برای اجرای بلوکاژ، درشت دانه های سنگی می باشد که قلوه سنگ بهترین مصالح برای این کار می باشد . البته در برخی موارد از لاشه سنگ نیز برای این منظور استفاده می شود که در این صورت باید لاشه سنگ به صورت دست چین اجرا شود اما قلوه سنگ را می توان به صورت ماشینی نیز در محل تخلیه و پخش کرد.
قلوه سنگ رودخانه ای
سنگ لاشه
مراحل اجرای بلوکاژ کف ساختمان
بعضاً گفته می شود که بلوکاژ لایه ایست که زیر فونداسیون ساختمان و برای جلوگیری از نفوذ آب به لایه های بالاتر اجرا می شود اما باید گفت در صورتیکه سطح آبهای زیرزمینی بالا باشد لازم است که زهکشی انجام شده و از بالاتر آمدن سطح آب جلوگیری شود چرا که در صورت وجود آب در زمین نمی توان انتظار داشت که بلوکاژ مفید واقع شود.
زهکشی انجام شده زیر فنداسیون
بلوکاژ لایه ای است که برای جلوگیری از نفوذ نم یا رطوبت در لایه های زمین به لایه های بالاتر و در نهایت لایه نهایی کفسازی اجرا می شود. لذا بهتر است بلوکاژ روی فونداسیون و پس از پر کردن چشمه های فنداسیون با خاک متراکم اجرا شود اما اجرای آن زیر فنداسیون هم موردی ندارد ولی نباید با زهکشی اشتباه گرفته شود.
بیشتر بخوانید: نحوه اجرای سقف تیرچه بلوک و مراحل آن
پر کردن چشمه های فنداسیون با خاک
ضوابط اجرای بلوکاژ یا قلوه چینی ساختمان
ضوابط خاص و تدوین شده ای در خصوص اجرای بلوکاژ ساختمان وجود ندارد اما رعایت نکات اجرایی زیر می تواند در عملکرد بهتر بلوکاژ مفید باشد :
- مصالح سنگی مصرفی حدالامکان تمیز و عاری از خاک باشند.
- عمق بلوکاژ به نسبت رطوبت موجود در خاک منطقه بین 25 تا 40 سانت باشد .
- جهت جلوگیری از پرت ملات کفسازی و نیز بدست آوردن سطح صاف و هموار بهتر است یک لایه چند سانتی مصالح ریز دانه تر برای پُرکردن منافذ بین قلوه ها در لایه بالایی بلوکاژ اجرا شود.
معرفی دوره های آموزشی فنون عمران: آموزش گزارش نویسی ناظر ساختمان
نحوه محاسبه بلوکاژ در فهرست بها
متراژ بلوکاژ اجرا شده در فهرست بها برابر است با حجم فضایی که بلوکاژ اجرا شده است . یعنی اگر شما فضایی با سطح 100 مترمربع را به ارتفاع 40 سانتی متر بلوکاژ اجرا کنید دقیقا برابر همین حجم یعنی 40 متر مکعب بلوکاژ در صورت وضعیت محاسبه می شود .
اما برای تهیه مصالح بلوکاژ که گفته شد با توجه به نوع مصالح که لاشه باشد یا قلوه، به ترتیب 20 و 10 درصد اضافه حجم در نظر گرفته خواهد شد. قابل ذکر است ارقام گفته شده ثابت نبوده و می تواند با توجه به ابعاد مصالح متغیر باشد .
قیمت اجرای بلوکاژ ساختمان
قیمت اجرای بلوکاژ نیز وابسته به نوع مصالح و موقعیت اجرایی پروژه دارد. به طور مثال اگر مصالح مصرفی ما لاشه سنگ بوده و موقعیت پروژه نیز در طبقه منفی ساختمان باشد ، از آنجا که بلوکاژ با لاشه به صورت دستی و توسط نفرات اجرا می شود می تواند هزینه بیشتری به نسبت اجرای بلوکاژ با قلوه و در موقعیتی که ماشین آلات می تواند اجرا کند خواهد داشت .
در ضمن لازم است عرض کنم که الزامی به استفاده از قلوه رودخانه ای در بلوکاژ نبوده و می توان از قلوه شکسته که از لحاظ تمیزی نیز نسبت به رودخانهای بهتر است، استفاده شود اما بخاطر قیمت بالاتر آن سازندگان یا پیمانکاران تمایل بیشتری به استفاده از مصالح رودخانه ای دارند.
مطالعه این مطلب را از دست ندهید: محاسبه شیب پله و طول و عرض آن
بلوکاژ اجرا شده در طبقه منفی
اجرای یک لایه شن روی بلوکاژ
نکات مهم در اجرای بلوکاژ
در خصوص بلوکاژ و نحوه اجرای آن توضیحات لازم داده شد اما اینجا لازم است به نکته زیر توجه کنیم:
در بسیاری از پروژه های ساختمانی متاسفانه سازندگان از بلوکاژ کف به دلایل مختلف مانند هزینه دار بودن آن یا مشکلات اجرایی خودداری کرده و کفسازی را با خاک اجرا می کنند. لذا در زمان بهره برداری مشاهده می شود که رنگ لایه نهایی کفسازی ما که می تواند سنگ ، موزاییک یا ... باشد رو به تیره شدن گذاشته است.
یکی از دلایل اصلی این موضوع عدم اجرای بلوکاژ و نفوذ رطوبت به لایه نهایی می باشد که جلوگیری از این موضوع با هزینه اندکی برای بلوکاژ قابل حل می باشد .
سایر پکیج های آموزشی فنون عمران: آموزش نرم افزار تدکار برای پیشنهاد قیمت
تفاوت بین بلوکاژ و درناژ
در نکاه اول شاید تفاوتی بین این دو عملیات اجرایی احساس نشود چرا که هدف در هر دو ، دور کردن و جلوگیری از نفوذ رطوبت باشد . اما لازم است بدانید در بلوکاژ هدف ما جلوگیری از نفوذ رطوبت به لایه های بالایی کفسازی می باشد یعنی در بلوکاژ رطوبت تمایل دارد به صورت عمودی از پایین به بالا حرکت کند.
اما در عملیات درناژ که شاید مصالح مصرفی مانند بلوکاژ باشد ( قلوه شکسته یا رودخانه ای ) ، هدف هدایت آبهای سطحی ای می باشد که به پشت دیوارهای حائل یا دیوار برشی در طبقات منفی نفوذ می کنند. یعنی در اینجا آب از بالا به پایین (مسیر زهکشی) هدایت خواهد شد.
اجرای درناژ پشت دیوارهای پیش ساخته پل